Gelir vergisi; bireylerin, serbest meslek erbaplarının ve ticari kazanç sahiplerinin bir yıl içinde elde ettikleri gelirler üzerinden devlete ödemekle yükümlü oldukları doğrudan bir vergi türüdür. Türkiye’de gelir vergisi sistemi artan oranlı ve kademeli bir yapı üzerine kuruludur. Gelir düzeyi arttıkça ödenecek vergi oranı da artar. Bu sayede düşük gelirli bireyler daha düşük oranda vergilendirilirken, yüksek gelir grubundaki kişiler daha fazla vergi öder.
2025 yılı itibarıyla, Türkiye’de gelir vergisi oranları %15 ile %40 arasında değişmektedir. Her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen gelir vergisi dilimleri, enflasyon, ekonomik büyüme, asgari ücret artışları ve kamu harcamaları gibi kriterler göz önünde bulundurularak güncellenir.
2025 gelir vergisi dilimleri ne kadar oldu?
2025 yılı için geçerli olan gelir vergisi dilimleri ve oranları aşağıdaki gibidir:
- 158.000 TL’ye kadar: %15
- 158.001 – 330.000 TL arası: %20
- 330.001 – 800.000 TL arası: %27
- 800.001 – 4.300.000 TL arası: %35
- 4.300.001 TL üzeri: %40
Bu sistemde kişi yalnızca bir üst dilime geçen kısmı için daha yüksek oranda gelir vergisi öder. Örneğin, 400.000 TL kazancı olan bir kişi, 330.000 TL’yi aşan 70.000 TL için %27 vergi öder.
Kümülatif matrah nedir, çalışanları nasıl etkiler?
Ücretli çalışanlardan alınan gelir vergisi, brüt maaş üzerinden aylık olarak kesilir. Bu kesintiler birikerek kümülatif matrahı oluşturur. Bu matrah, çalışanın yıl içinde hangi vergi dilimlerine geçeceğini belirler.
Ocak ayında %15’lik dilimde olan çalışan, yılın ilerleyen aylarında %20, %27 ya da daha üst vergi dilimlerine geçebilir. Bu geçişler, net maaşta düşüş yaşanmasına neden olur. Özellikle temmuz ayı itibarıyla birçok çalışanın net maaşı azalır.
Serbest meslek ve kira gelirlerinde vergi nasıl hesaplanır?
Serbest meslek sahipleri ve ticari kazanç elde edenler için vergi, yıl içinde elde edilen brüt gelir üzerinden hesaplanır. Aynı gelir vergisi dilimleri bu gruplar için de geçerlidir.
Kira gelirlerinde ise 33.000 TL’ye kadar olan mesken gelirleri vergiden muaftır. Aşan kısımda götürü (%15) veya gerçek gider yöntemiyle matrah hesaplanır.
Örnek: 50.000 TL kira geliri elde eden biri, götürü gider yöntemini kullanırsa %15 gider düşülür (7.500 TL), kalan 42.500 TL için vergi hesaplanır.
Asgari ücretliler gelir vergisi öder mi?
2022 yılından itibaren asgari ücret gelir vergisinden muaftır. Bu uygulama 2025’te de devam etmektedir. Asgari ücretten yüksek maaş alan kişiler için, sadece asgari ücrete denk gelen kısmı vergiden muaftır. Kalan gelir, normal dilimlerden vergilendirilir.
Vergi dilimi ne zaman sıfırlanır?
Gelir vergisi dilimi her yıl 1 Ocak itibarıyla sıfırlanır. Kümülatif matrah yeniden başlatılır ve tüm çalışanlar yılın başında %15’lik dilimle vergilendirilmeye başlar. Bu nedenle yılın ilk aylarında net maaşlar daha yüksek olur.
Vergi dilimleri neye göre belirlenir?
Gelir vergisi dilimleri, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından; enflasyon, büyüme oranı, ücret artışları ve kamu harcamaları dikkate alınarak belirlenir. Eğer dilimler enflasyona göre güncellenmezse, çalışanlar daha erken üst dilimlere geçer. Bu durum net gelirde düşüşe yol açabilir.
Örnek: %20’lik vergi dilimine ne zaman girilir?
2025 yılına göre bir çalışanın kümülatif brüt geliri 158.000 TL’yi aştığında %20’lik vergi dilimine girer. Ancak bu, tüm gelire %20 uygulanacağı anlamına gelmez. Yalnızca 158.000 TL’yi aşan kısmı %20 ile vergilendirilir. Örneğin, bir çalışanın yıl başından bu yana brüt kazancı 200.000 TL’ye ulaştığında:
- İlk 158.000 TL için %15,
- Kalan 42.000 TL için %20 oranında vergi ödenir.