ABD Başkanı Donald Trump, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar içeren yasa tasarısını imzalamaya hazır olduğunu açıkladı. Ancak Beyaz Saray’dan üst düzey bir yetkili, Trump’ın bu kararı yalnızca yaptırımlar üzerindeki nihai karar verme yetkisini elinde tutması koşuluyla alacağını vurguladı. Bu gelişme, Kongre’de bekletilen yasa tasarısının önünü açabilecek önemli bir dönüm noktası olabilir. Yasa, yalnızca Rusya ile doğrudan iş yapanları değil, aynı zamanda Rusya’nın enerji ihracatının alıcılarını da hedef alıyor.
Trump'ın koşulu: Yaptırımlar üzerindeki son sözü ben söylerim
Beyaz Saray yetkilisinin açıklamasına göre, Başkan Trump, Rusya’ya yönelik yaptırımların yürürlüğe girmesi konusunda mutlak karar yetkisinin kendisinde kalmasını istiyor. Yetkili şu ifadeleri kullandı: “Yaptırım paketinde başkanın yaptırımlar üzerinde nihai karar verme yetkisine sahip olmasını sağlayan bir istisnanın olması, Beyaz Saray ve başkan için her zaman önemli olmuştur. Bu dahil edildiği sürece başkanın yasayı imzalamayı değerlendireceğini düşünüyorum.” Trump’ın bu şartı, Beyaz Saray’ın yürütme yetkisini koruma çabasının bir parçası olarak yorumlanıyor. Daha önceki dönemlerde de Başkan, yaptırımlar konusunda Kongre’nin etkisini sınırlamaya çalışmıştı. Özellikle dış politika araçlarının doğrudan yürütme organı tarafından kontrol edilmesi gerektiğini savunuyor.
Yasaya Cumhuriyetçi destek: Graham ve Fitzpatrick ön saflarda
Rusya’ya yaptırım uygulayan yasa tasarısı, Kongre’de özellikle Cumhuriyetçi kanadın önemli isimlerinden destek gördü. Senatör Lindsey Graham ve Temsilci Brian Fitzpatrick, yasayı aktif biçimde destekleyen politikacılar arasında yer alıyor. Yasa tasarısı yalnızca Rus devletine yönelik değil, aynı zamanda enerji ihracatında Rusya ile iş yapan üçüncü ülkeleri de hedef alıyor. Bu çerçevede Çin ve Hindistan gibi büyük enerji ithalatçıları da dolaylı olarak etkilenebilir. Özellikle Hindistan, Çin’in ardından Rus petrolünün ikinci büyük alıcısı konumunda. Trump yönetimi, daha önce Hindistan’dan gelen ithalat ürünlerine tarife uygulaması getirerek bu alandaki dış politikasını yürütmeyi tercih etmişti. Bu nedenle bazı Kongre liderleri, yasayı oylamaya sunmakta çekimser davranmıştı.
Trump destek sinyali verdi, Kongre süreci hızlanabilir
Başkan Trump’ın bu yasa tasarısına “şartlı destek” vermesi, yasama sürecinin hızlanmasına neden olabilir. Beyaz Saray yetkilisi, "İmzalayacak. Dün gece buna işaret etti," açıklamasını yaparak, kararın siyasi sonuçları açısından önemli bir mesaj verdi. Uzmanlara göre, bu açıklamalar Kongre’deki çekimserliği ortadan kaldırabilir. Özellikle dış politika konularında güçlü bir pozisyon almak isteyen senatör ve temsilciler için Trump’ın onayı, ciddi bir destek unsuru olarak değerlendiriliyor.
Yürütme ve yasama arasında yetki mücadelesi
Trump’ın kontrol şartı, yürütme ve yasama organları arasındaki dengeye dair uzun süredir devam eden bir tartışmanın parçası. ABD Anayasası’na göre dış ilişkilerde nihai yetki yürütme organında olsa da, Kongre yaptırımlar ve uluslararası ekonomik ilişkilerde söz sahibi olabiliyor. Bu çerçevede Beyaz Saray, yürütmenin dış politika üzerindeki etkisini korumak için zaman zaman Kongre’nin yasa çıkarma yetkisine sınırlar getirmeye çalışıyor. Bu yasa özelinde Trump’ın şartı, yürütme organının esnekliğini korumayı amaçlıyor.
Küresel dengelere etkisi: Hindistan ve Çin’in pozisyonu
Yasa tasarısında, yalnızca Rusya değil, onunla iş yapan ülkelerin de hedef alınması küresel etkileri beraberinde getiriyor. Özellikle Hindistan, tasarının doğrudan etkileyeceği ülkelerin başında geliyor. Hindistan, 2022’den bu yana Rusya’dan enerji ithalatını ciddi şekilde artırmış durumda. ABD yönetimi ise Hindistan’la stratejik ortaklık çerçevesinde ilişkileri güçlü tutmaya çalışıyor. Bu nedenle Kongre’nin yasa tasarısını geçirme konusunda dikkatli davrandığı belirtiliyor.
Siyasi açıdan riskli ancak stratejik bir hamle
Trump’ın yasa tasarısını imzalama eğiliminde olması, seçim sürecine giren ABD siyasetinde de yankı bulabilir. Dış politikada “sert ama kontrolcü” bir lider imajı çizmeyi hedefleyen Trump, yaptırımları desteklerken yetkiyi elden bırakmamak istiyor. Bu, özellikle ABD kamuoyunda Rusya’ya karşı net bir duruş beklentisi olan seçmen grupları nezdinde olumlu karşılanabilir. Ancak yürütme-yasama dengesinin bozulduğu yönündeki eleştiriler de gündeme gelebilir.
Sonuç: Yasa geçebilir, ancak Trump’ın onayıyla
Trump’ın Rusya yaptırımlarına yönelik yasa tasarısını desteklediğini açıklaması, Kongre sürecini hızlandırabilecek bir gelişme. Ancak bu desteğin bir koşula bağlı olduğu açık: Yaptırımların uygulanması üzerindeki nihai karar yetkisinin başkanda kalması. Bu durum, hem Beyaz Saray’ın dış politikada manevra alanını koruma çabasını hem de Kongre’nin yaptırım konularında söz sahibi olma isteğini bir kez daha karşı karşıya getiriyor. Önümüzdeki günlerde yapılacak oylamalar, bu denge mücadelesinin yönünü belirleyecek.