Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) tarafından paylaşılan verilere göre, 2025 yılının ilk 8 ayında serbest bölgeler dâhil Türkiye'nin makine ihracatı %0,3 artarak 18,5 milyar dolar seviyesine ulaştı. Sektör, birim ihracat fiyatlarını kilogram başına 8 dolar gibi tarihi bir seviyeye çıkararak miktar bazındaki %6,9’luk daralmayı telafi etti.
İhracat miktar değil fiyatla artıyor
MAİB Başkanı Kutlu Karavelioğlu, ihracatın birim fiyatlarla artmasının, Türkiye’nin dış ticaret kompozisyonunda farklılaşma sağladığını belirterek, "Teknoloji seviyemizdeki yükselişi, ihracat birim fiyatlarımızdaki tarihi seviyelerden de okuyabiliyoruz" dedi. Karavelioğlu, sektörün 2025'te fiyat odaklı büyüme başarısını önemli bir kazanım olarak değerlendirdi.
Ağustos'ta birim fiyat zirvede, miktar düşüşte
Ağustos ayında ihracat birim fiyatı 8,3 dolar ile yılın zirvesine çıkarken, miktar bazında %12,3’lük düşüş yaşandı ve ihracat önceki yılın aynı ayına göre %3,4 azaldı. Ancak son 12 aylık dönemde ihracat 28,3 milyar dolar seviyelerinde kalarak tarihi zirvelerine yakın seyretti.
Almanya ve alternatif pazarlarda artış
Almanya’ya yapılan makine ihracatı, Ağustos’ta %6,6 artarak 8 aylık dönemde 2 milyar doları geçti. ABD’ye ihracatta %10,2’lik aylık düşüş yaşansa da Ocak-Ağustos döneminde %2’lik artış kaydedildi. Romanya, Fas ve Ukrayna gibi alternatif pazarlarda ise %10’u aşan ihracat artışları görüldü.
Deri ve ambalaj makineleri öne çıktı
Ağustos ayında en yüksek ihracat artışı deri işleme makineleri ve ambalaj makinelerinde yaşanırken, en fazla düşüş ısıtıcılar, fırınlar ve yük taşıma makinelerinde görüldü. Yılın 8 aylık döneminde ise en büyük ihracat kalemleri %1,8 artışla evsel ve endüstriyel soğutma makineleri ile %5,8 artışla içten yanmalı motorlar ve aksamları oldu.
“Tedarik güvenliği ve kaliteyle farklılaşıyoruz”
Karavelioğlu, sektördeki dönüşüm stratejisini şu sözlerle özetledi:
"Yeni dönemde işletmeler, ihracat stratejilerini fiyat rekabeti yerine tedarik güvenliği, yüksek kalite standartları ve sürdürülebilirlik vaatleriyle farklılaşma üzerine kurmalı."
MAİB Başkanı, 169 Ar-Ge merkeziyle lider konumda olan sektörün, Ar-Ge harcama sıralamasında üst sıralarda yer almasının, yüksek teknoloji üretimi için güçlü bir temel oluşturduğunu vurguladı.
AB ile entegrasyon ve Çin dengesi
Avrupa Birliği ile yüksek entegrasyona dikkat çeken Karavelioğlu, AB’nin Çin’e karşı daha fazla uluslararası ortak arayışı içinde olduğunu, bu bağlamda Türkiye'nin stratejik bir makine tedarikçisi haline geldiğini belirtti. Çin'in Türkiye'deki yatırımlarla yerelleşmesi gerektiğini vurgulayan Karavelioğlu, artan tarife risklerine karşı önlem alınması çağrısında bulundu.
AB veri yasası sektöre yeni zorunluluklar getiriyor
Eylül 2025’te yürürlüğe giren AB Veri Yasası ile birlikte sertifikasyon ihtiyacının arttığına işaret eden Karavelioğlu, Türkiye’nin bu sürece uyum sağlayarak bölgesel teknoloji üssü rolünü güçlendirebileceğini, aksi halde teknolojide dışa bağımlılığın artabileceğini ifade etti.
Üretim daraldı, seçici finansman desteği şart
Sanayi üretiminin yılın ilk 7 ayında %5,6 daraldığını belirten Karavelioğlu, en fazla daralmanın makine imalat sektöründe yaşandığını söyledi. Kapasite kullanım oranlarının düşmesi ve üretici fiyatlarının ortalamanın çok üzerinde artması, sektörün finansal kırılganlık yaşadığını gösteriyor. Karavelioğlu, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Makine sanayiinde %66,4’e kadar gerileyen kapasite kullanım oranları, imalat sanayinde %73,5 ile son 18 ayın en düşük seviyesinde. Bu nedenle, para ve kredi politikalarının seçici biçimde gevşetilmesi ve yerli üretimi destekleyecek özel finansman araçlarının devreye alınması gerekiyor."