Japonya Başbakanı Sanae Takaichi ile Japonya Merkez Bankası (BOJ) Başkanı Kazuo Ueda arasında gerçekleşen ilk yüz yüze görüşme, ülkenin para politikasında yakın vadede sıkılaştırma adımı atılmayacağına dair beklentileri güçlendirdi. Görüşmenin ardından Japon yeni, ABD doları karşısında 9 ayın en düşük seviyesine geriledi. USD/JPY paritesi, gece saatlerinde 155,01 seviyesine kadar yükselerek Şubat ayından bu yana ilk kez bu eşiğe ulaştı.
Yüz yüze görüşme sonrası faiz artışı beklentileri zayıfladı
Japonya’da piyasa aktörleri, para politikalarının geleceğine dair ipuçları elde etmek amacıyla Başbakan Takaichi ile BOJ Başkanı Ueda’nın etkileşimini dikkatle izliyordu. Takaichi, göreve geldiği Ekim ayından bu yana merkez bankası ile yakın koordinasyon çağrılarında bulunuyor. Ancak Takaichi'nin büyümeyi önceleyen tutumu, kısa vadede sıkılaştırma adımlarının ötelenebileceği yönünde yorumlandı.
Çarşamba günü düzenlenen ekonomi konseyinde konuşan Takaichi, “Hem güçlü ekonomik büyüme hem de istikrarlı fiyat artışları için uygun para politikası yönetiminin yapılması son derece önemli” diyerek, büyüme ve enflasyon dengesine dikkat çekti. Bu açıklama, bazı yatırımcılar tarafından BOJ’un faiz artışına yönelik temkinli yaklaşımının siyasal destekle karşılanacağı şeklinde değerlendirildi.
USD/JPY kuru 155 seviyesini test etti
Japon yeni, Başbakan’ın açıklamalarının ardından değer kaybetmeye devam etti. Dolar karşısında 155,01 seviyesine kadar gerileyen yen, son 9 ayın en düşük seviyesini gördü. Şu sıralarda ise USD/JPY kuru 154,68 civarında işlem görüyor. Yatırımcılar, para politikası görünümüne dair belirsizlikler nedeniyle yene yönelik satış pozisyonlarını artırmaya devam ediyor.
Japon yeni, yıl başından bu yana ABD Merkez Bankası'nın (Fed) şahin duruşunu sürdürmesine karşın BOJ’un ultra gevşek politikasını koruması nedeniyle gelişmiş ülkeler para birimleri arasında en zayıf performansı sergileyenlerden biri oldu.
BOJ’un politika faizi hâlâ yüzde 0,5 seviyesinde
Japonya Merkez Bankası, Ocak 2024’ten bu yana politika faizini %0,5 seviyesinde tutuyor. Başkan Kazuo Ueda daha önce yaptığı açıklamalarda, faiz artırımı için teknik olarak hazırlıklı olduklarını belirtmiş ancak “koşullar oluştuğunda” bu adımı atacaklarını vurgulamıştı. Ueda’nın bu temkinli yaklaşımı, Takaichi'nin büyüme odaklı açıklamalarıyla birleşince, yakın vadede parasal sıkılaşma ihtimalinin zayıf olduğu yönündeki algıyı pekiştirdi.
Japonya, diğer gelişmiş ülkelerden farklı olarak yıllardır düşük enflasyon ve düşük faiz ortamında politika yürütüyor. Ancak 2022 sonrasında küresel fiyat artışlarının Japonya’yı da etkilemesiyle BOJ üzerindeki baskılar artmıştı. Buna karşın merkez bankası, enflasyonun yapısal değil geçici olduğuna inanarak faiz artışına mesafeli duruyor.
Takaichi'nin politikaları yen üzerinde baskı oluşturuyor
Yeni Başbakan Sanae Takaichi, göreve gelir gelmez büyümeyi ve istihdamı önceleyen geniş kapsamlı ekonomik reformlara odaklanacağını açıklamıştı. Piyasalar, Takaichi’nin bu yaklaşımının BOJ üzerindeki sıkılaştırma baskısını hafifleteceği ve hatta erteleyeceği yönünde spekülasyon üretiyor.
Yatırımcıların algısına göre, Takaichi’nin ekonomi politikası BOJ’un “veri odaklı” para politikası yaklaşımı ile çelişmiyor; ancak faiz artışı gibi hassas adımların ötelenmesini teşvik edebilecek bir siyasal zemin yaratıyor. Bu da Japon yeninin zayıf seyretmesine neden oluyor.
Piyasalarda beklenti: BOJ 2024 ortasına kadar sabırlı kalabilir
Bloomberg ve Reuters anketlerine göre, yatırımcıların büyük kısmı Japonya Merkez Bankası’nın en erken 2024 ortalarında faiz artırımı yapmasını bekliyor. Bu öngörü, Takaichi ile Ueda’nın görüşmesinin ardından daha da güçlendi. Faiz artışlarının ötelenmesi, Japon finans piyasalarında carry trade işlemlerinin yeniden hız kazanmasına yol açabilir.
Özellikle dolar/yene karşı faiz makasının açılması, Japon yatırımcıların yüksek getiri arayışıyla yurt dışı tahvillere yönelmesini artırabilir. Bu durum hem yenin değerini baskı altında tutar hem de küresel sermaye akışlarını etkileyebilir.
Japon yeni zayıflarken ihracat destekleniyor
Yen’in zayıflaması ihracatçı Japon şirketleri için avantaj sağlıyor. Toyota, Sony, Hitachi gibi büyük ölçekli üreticiler, döviz kurlarındaki bu hareketten olumlu etkileniyor. Ancak uzun vadede ithalat maliyetlerinin artması, özellikle enerji gibi dışa bağımlı sektörlerde enflasyon baskılarını artırabilir.
Japon hükümeti, bu dengeyi sağlamak amacıyla hem merkez bankası hem de maliye politikaları üzerinden adımlar atmak zorunda kalabilir. Zayıf para birimi ile yüksek enflasyon arasındaki dengeyi korumak, 2024 yılında Japon ekonomi politikalarının en büyük sınavlarından biri olacak.
Analistler: Yen üzerindeki baskı sürebilir
Japon yeni üzerindeki baskının kısa vadede devam etmesi bekleniyor. Goldman Sachs, JPMorgan ve Nomura gibi büyük finans kuruluşları, BOJ’un agresif olmayan duruşu nedeniyle USD/JPY paritesinde 156–158 aralığının test edilebileceğini belirtiyor.
Buna karşılık, ABD’de faiz indirim beklentilerinin artması veya Japonya’da beklenmedik bir faiz artışı açıklaması, yenin yönünü tersine çevirebilir. Ancak mevcut tablo, faiz farklılıklarının yen lehine gelişmediğini ortaya koyuyor.
Sonuç: Japon piyasalarında temkinli iyimserlik
Takaichi–Ueda görüşmesi, Japonya’daki siyasi ve parasal otoriteler arasındaki koordinasyonun güçlendiğine işaret ederken, piyasalar bu etkileşimi “faiz artışları gecikecek” şeklinde yorumladı. Bu da Japon yeni üzerinde aşağı yönlü baskı yarattı.
Orta vadede, BOJ’un politika adımları ve küresel merkez bankalarının yönü, yenin değerinde belirleyici olmaya devam edecek. Yatırımcılar için kritik eşik: Japonya’da enflasyonun %2 hedefinin üzerinde kalıcı hale gelip gelmeyeceği olacak.