İngiltere ekonomisinin bel kemiğini oluşturan hizmet sektörü, 2025 yılının son çeyreğine girilirken sert daralma sinyalleri veriyor. İngiltere Sanayi Konfederasyonu (CBI) tarafından yayımlanan son veriler, hizmet sektöründeki iyimserliğin üç yılın en hızlı düşüşünü kaydettiğini ortaya koydu. Artan maliyetler, işgücü yükleri ve enerji fiyatlarındaki yükseliş, sektördeki güven kaybının temel nedenleri arasında yer alıyor.
CBI verisi: İyimserlik üç yıldır ilk kez bu kadar hızlı geriledi
CBI’nın 398 firma ile gerçekleştirdiği Kasım ayına kadar olan üç aylık dönemi kapsayan anketine göre, hizmet sektörü iyimserliği eksi 50 seviyesine düştü. Bu oran, Ağustos ayındaki eksi 29 düzeyinden önemli bir gerilemeye işaret ediyor. Aynı dönemde hizmet sektörü faaliyet hacmi de eksi 30’dan eksi 38’e gerileyerek daralmanın yaygınlaştığını gösterdi.
CBI’nın raporuna göre, iyimserlikteki bu düşüşün temel nedeni artan maliyet baskıları oldu. Özellikle maaşlara ilişkin yüklerin artması, ulusal sigorta katkılarının yükseltilmesi ve enerji faturalarının hafifletilmemesi gibi unsurlar firmaların mali tablolarını baskı altına aldı.
“Yeni bütçe, işletmelere yük getiriyor”
CBI Ekonomik Faaliyetler Direktörü Charlotte Dendy, hizmet sektörü anketine ilişkin değerlendirmesinde, hükümetin geçen hafta açıkladığı yeni bütçenin iş dünyası açısından beklentileri karşılamadığını belirtti. Dendy, “Geçen haftaki bütçe işletmelere daha fazla maliyet ekleyecek. Aynı zamanda yatırımları ve kârlılığı olumsuz etkileyecek. Özellikle maaş fedakârlığı, emeklilik katkılarına ulusal sigorta katkılarının eklenmesi ve cezalandırıcı enerji maliyetlerinin ele alınmaması bu durumu daha da ağırlaştırıyor” ifadelerini kullandı.
Dendy, hükümetin açıklamış olduğu destek paketlerinin uzun vadeli yatırımlar için yeterli güven ortamı yaratmadığını da belirterek, firmaların 2026 yılına girerken belirsizlik içinde olduğunu vurguladı. Anket sonuçları da bu durumu destekler nitelikte. Hizmet sektöründe yalnızca istihdamın göreli olarak dirençli kalabildiği ancak bu eğilimin de sınırlı olduğu belirtildi.
Institute of Directors verileri de güven kaybına işaret ediyor
İngiltere iş dünyasındaki güven kaybı yalnızca CBI verileriyle sınırlı değil. Aynı gün açıklanan Institute of Directors (IoD) verileri de benzer bir tablo çizdi. IoD’nin anketine göre, bütçe sonrası iş dünyası güveni yalnızca marjinal bir artış gösterdi ve hâlâ rekor düşük seviyelere yakın seyrediyor. Anket, 14-26 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirildi ve katılımcıların yaklaşık üçte ikisi 50’den az çalışanı olan küçük işletmelerden oluştu.
Bütçe öncesi dönemde Kasım ayı güven endeksi eksi 73 iken, bütçe sonrasında bu rakam yalnızca 1 puan artarak eksi 72’ye yükseldi. Bu durum, bütçenin beklentileri karşılamadığı ve belirsizlikleri ortadan kaldırmakta yetersiz kaldığını ortaya koyuyor.
Hizmet sektöründe maliyet baskıları büyüme beklentilerini sınırlıyor
CBI ve IoD gibi kuruluşların verileri, İngiltere’nin hizmet sektöründe yaşanan güven kaybının yalnızca geçici bir dalgalanma olmadığını, yapısal sorunlardan kaynaklandığını gösteriyor. Enflasyonun yüksek seviyelerde kalmaya devam etmesi, enerji faturalarının işyerleri üzerindeki etkisi ve vergi yüklerinin artması, firmaların faaliyet hacmini daraltıyor.
Ekonomistler, hizmet sektörünün daralmasının geniş ekonomi üzerinde domino etkisi yaratabileceğine dikkat çekiyor. Zira İngiltere’de hizmetler, GSYİH’nın yaklaşık %80’ini oluşturuyor. Özellikle tüketici hizmetleri, finans, perakende, taşımacılık ve profesyonel danışmanlık gibi alt sektörlerde yaşanan olumsuzluklar, ülke genelinde büyüme ivmesini baskılayabilir.
Küçük ve orta ölçekli işletmeler en kırılgan grubu oluşturuyor
IoD anketinde öne çıkan bir diğer unsur, KOBİ’lerin yaşadığı zorluklar oldu. Anketin katılımcılarının üçte ikisini oluşturan küçük ölçekli firmalar, artan personel maliyetleri, finansmana erişim sorunları ve regülasyonlardaki belirsizlikler nedeniyle daha kırılgan bir yapı sergiliyor.
Özellikle enerji maliyetlerinin desteklenmemesi, küçük işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilirliğini tehdit ediyor. İşletmeler, enerji faturalarının 2026’nın ilk çeyreğinde daha da artmasından endişe ediyor. Aynı zamanda işgücü piyasasındaki sıkışıklık da personel bulma ve elde tutma maliyetlerini yükseltiyor.
İngiltere Merkez Bankası’nın duruşu ve piyasaların beklentileri
İngiltere Merkez Bankası (BoE), enflasyonla mücadele kapsamında faiz oranlarını yüksek seviyelerde tutmaya devam ediyor. Ancak hizmet sektöründeki daralma sinyalleri, BoE’nin 2026 yılı başlarında daha güvercin bir pozisyona geçip geçmeyeceği sorusunu gündeme getiriyor.
Piyasa aktörleri, BoE’nin yılın ilk çeyreğinde faiz indirimine gitmesini beklemese de, hizmet sektöründe yaşanacak daha derin bir daralma, para politikasında yön değişikliği için baskı oluşturabilir. Bununla birlikte, enflasyonun hâlâ hedefin oldukça üzerinde olması, merkez bankasını temkinli kalmaya zorluyor.
İleriye dönük beklentiler ve öneriler
CBI ve IoD’nin raporları, hükümetin iş dünyası için daha net ve destekleyici politikalar geliştirmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Özellikle vergi düzenlemeleri, enerji desteği ve yatırım teşvikleri konularında alınacak adımlar, güveni yeniden inşa etmede kritik rol oynayacak.
Uzmanlar, kısa vadede iş dünyası güveninin yeniden yükselmesinin zor olduğunu belirtiyor. Ancak orta vadede daha istikrarlı bir fiskal politika ve işletmeleri doğrudan destekleyen ekonomik adımlar, hizmet sektörünün toparlanmasına zemin hazırlayabilir. Bu nedenle politika yapıcıların, yalnızca büyük işletmelere değil, küçük ve orta ölçekli firmalara odaklanan yapısal çözümler üretmesi önem taşıyor.
İngiltere ekonomisi 2026’ya girerken birçok bilinmezlikle karşı karşıya. Özellikle hizmet sektöründeki gelişmeler, büyüme, istihdam ve yatırım kararlarında belirleyici olacak. İş dünyasının güvenini yeniden kazanmak ise kapsamlı ve koordineli politikalarla mümkün görünüyor.