İngiltere Enerji Bakanı Michael Shanks, enerji faturalarının hızlı şekilde düşmesinin beklenmemesi gerektiğini belirterek, yenilenebilir enerjiye geçişin zaman alan bir süreç olduğunu vurguladı. Shanks, “Bu sürecin kestirme bir yolu yok” diyerek hem hanehalklarının hem de işletmelerin bir süre daha yüksek enerji fiyatları ile karşı karşıya kalabileceğini belirtti.
Temiz enerji vaadi hâlâ gerçekleşmedi
Shanks’in açıklamaları, Maliye Bakanı Rachel Reeves’in önümüzdeki hafta açıklaması beklenen yeni bütçe planı öncesinde geldi. Reeves, özellikle düşük gelirli kesim üzerindeki baskıyı hafifletecek tedbirler üzerinde çalışıyor. İşçi Partisi, geçtiğimiz yıl yaptığı açıklamalarda yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişle birlikte enerji faturalarını yılda 300 sterlin düşürme vaadinde bulunmuştu. Ancak Shanks, bu hedefin henüz yerine getirilmediğini açıkça dile getirdi.
İngiltere, Avrupa'nın en pahalı ikinci elektrik sağlayıcısı
İngiltere'de 2023 yılında elektriğin yüzde 50'sinden fazlası yenilenebilir kaynaklardan sağlanmış olsa da, ülke hâlâ gelişmiş ekonomiler arasında en yüksek konut ve sanayi elektrik fiyatlarına sahip ülkelerden biri konumunda. Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) verilerine göre, İngiltere, Almanya'nın ardından en pahalı elektrik tüketimi sıralamasında ikinci sırada yer alıyor.
Bu durum, özellikle enerji yoğun sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler için rekabetçilik açısından ciddi sorunlar yaratıyor. Benzer şekilde, dar gelirli hanehalkları da artan enerji maliyetleri nedeniyle yakıt yoksulluğu riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Shanks: Fosil yakıt oynaklığı sistemden çıkarılmalı
Bakan Shanks, yaptığı değerlendirmede şu ifadelere yer verdi:
“Gerçek şu ki, fosil yakıtların fiyat oynaklığını insanların faturalarından çıkarmak için bu altyapıyı inşa etmemiz gerekiyor. Bunun mümkün olduğunca hızlı gerçekleşmesini umuyoruz, ancak bunun kestirme yolu yok ve faturaları düşürecek temiz enerji sistemini kurmanın kolay bir çözümü yok.”
Shanks’in söz konusu altyapıdan kastı, İngiltere'nin ulusal enerji şebekesinin yenilenebilir kaynaklara uygun hâle getirilmesi, batarya depolama sistemlerinin kurulması, hidrojen teknolojilerinin geliştirilmesi ve rüzgar ile güneş enerjisi yatırımlarının artırılması gibi yapısal dönüşümleri içeriyor.
2022 krizi sonrasında düşen toptan fiyatlar, faturalara yansımadı
Enerji piyasası analistlerine göre, 2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında artan doğalgaz fiyatları, elektrik üretim maliyetlerini de önemli ölçüde artırmıştı. Her ne kadar 2023 yılı itibarıyla toptan doğalgaz fiyatları önemli oranda gerilese de, bu düşüş son kullanıcı faturalarına beklenen ölçüde yansımadı.
Enerji danışmanlık şirketi Cornwall Insight’a göre, mevcut durumda İngiliz haneleri, savaş öncesi seviyelere kıyasla hâlâ %35 daha yüksek enerji faturaları ödüyor. Özellikle düşük gelir grubundaki tüketiciler için bu durum ciddi ekonomik zorluk anlamına geliyor.
Enerji fiyatlarında oynaklık sürdürülebilir değil
İngiltere Hükümeti, son dönemde uzun vadeli enerji fiyat istikrarını sağlamayı temel önceliklerinden biri hâline getirdi. Shanks’e göre, bu hedefe ulaşmanın en temel yolu, fosil yakıt bağımlılığını azaltmak ve elektrik üretiminde yerli, yenilenebilir kaynakların payını artırmak.
Ancak uzmanlar, bu dönüşümün kısa vadede maliyetleri artırabileceği uyarısında bulunuyor. Özellikle altyapı yatırımları ve teknolojik dönüşüm maliyetleri, kamu harcamalarını artırabilir. Bu da enerji fiyatlarının kısa vadede düşmesini zorlaştıran bir diğer unsur olarak değerlendiriliyor.
Reeves: Bütçede hanehalkı odaklı önlemler masada
Maliye Bakanı Rachel Reeves, yaklaşan bütçe sunumu öncesinde yaptığı açıklamalarda, özellikle enerji yoksulluğu ile mücadele kapsamında yeni destek paketleri üzerinde çalışıldığını belirtti. Reeves, enerji faturalarına yönelik ve yenilenebilir enerjiye yatırım yapan tüketicilere teşvikler gibi önerileri değerlendiriyor.
Bazı öneriler arasında şunlar yer alıyor:
- Düşük gelirli aileler için enerji desteği yardımlarının artırılması
- Ev yalıtımı ve enerji verimliliği yatırımlarına vergi teşvikleri
- Güneş paneli kurulumlarını destekleyen kredi programları
- Elektrikli araç şarj altyapısına kamu yatırımları
Enerji uzmanı Caroline Lucas, "İngiltere'nin yenilenebilir enerji potansiyeli oldukça yüksek. Ancak bu potansiyelin gerçeğe dönüşmesi için uzun vadeli siyasi kararlılık şart" değerlendirmesinde bulundu.
İngiltere enerji sektörü için yol haritası
İngiltere hükümeti, 2035 yılına kadar tüm elektrik üretimini sıfır karbonlu kaynaklardan sağlama hedefini sürdürüyor. Bu hedef doğrultusunda:
- 2028'e kadar 50 GW rüzgar enerjisi kapasitesi kurulması planlanıyor
- Güneş enerjisi üretiminin iki katına çıkarılması öngörülüyor
- Yeşil hidrojen yatırımları için 5 milyar sterlinlik teşvik paketi hazırlanıyor
Buna karşın, enerji uzmanları bu planların hayata geçmesinin 10 ila 15 yıl sürebileceğini ve bu sürede tüketicilerin fiyat baskısına maruz kalmaya devam edebileceğini belirtiyor.