Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2024 yılına ilişkin yıllık Dünya Enerji Görünümü raporunda, fosil yakıt talebine dair yeni bir uyarıda bulundu. Ajans, daha önce 2020 yılında kullanımdan kaldırdığı Mevcut Politikalar Senaryosu (CPS)'nu tekrar gündeme aldı.
CPS senaryosu: Fosil yakıt talebi uzun vadede büyümeye devam edecek
IEA’nın sadece yürürlükteki politikaları dikkate aldığı CPS senaryosuna göre, küresel petrol talebi 2035 yılında günlük 105 milyon varile, 2050’de ise 113 milyon varile ulaşacak. Bu artışta elektrikli araç satışlarının yavaşlaması ve petrokimya ile havacılık sektörlerindeki büyüme etkili olacak. Doğalgaz talebi de özellikle elektrik üretimindeki artış nedeniyle yükselişini sürdürecek. Raporda, 2050’ye kadar doğalgaz kullanımının elektrik üretiminde %15’in üzerinde büyümesi öngörülüyor.
Fatih Birol: Belirsizlikler senaryo çeşitliliğini zorunlu kılıyor
IEA Başkanı Fatih Birol, yaptığı açıklamada, “Ekonomik, siyasi ve teknolojik belirsizlikler nedeniyle daha geniş bir senaryo yelpazesi sunmak istiyoruz” dedi. Birol, farklı ülkelerde politika uygulamalarının eşzamanlı ilerlememesi nedeniyle, tek bir senaryoya bağlı kalmanın yanıltıcı olabileceğini vurguladı. IEA, CPS dışında daha kapsamlı politika önerileri içeren STEPS (Belirlenmiş Politika Senaryosu) modelini de yayımladı. Bu senaryoda, petrol talebi 2030 yılında zirveye ulaşıyor ve ardından düşüşe geçiyor. Doğalgaz ise 2030’lara kadar büyümesini sürdürüyor.
Yenilenebilir enerji büyüyor ancak yeterli değil
Her iki senaryoda da yenilenebilir enerji kaynaklarının büyümesi öngörülüyor. Ancak CPS senaryosunda bu yayılım daha yavaş gerçekleşiyor ve bu durum küresel ısınmayı sınırlama hedeflerini tehdit ediyor. CPS’ye göre, mevcut politikalarla küresel ortalama sıcaklık artışı 2100 yılına kadar yaklaşık 3°C seviyesine ulaşacak. STEPS senaryosunda ise bu artış 2,5°C ile sınırlı kalıyor. IEA, her iki senaryoda da Paris Anlaşması’nda belirtilen 1,5°C hedefinin artık "kaçınılmaz şekilde" aşılacağını belirtiyor.
Fosil yakıt yatırımları ve küresel enerji ekonomisi
IEA'nın raporu, uzun vadeli enerji yatırımları ve küresel enerji ekonomisi açısından kritik çıkarımlar sunuyor. CPS senaryosunun yeniden gündeme alınması, fosil yakıt projelerine yönelik ilgiyi artırabilir ve temiz enerji yatırımlarını yavaşlatabilir. Buna karşın STEPS gibi senaryolar, karbonsuzlaşma hedeflerine ulaşmak için güçlü kamu politikaları ve finansal teşviklerin gerekliliğini vurguluyor. IEA, enerji dönüşümünün başarıya ulaşabilmesi için küresel ölçekte daha hızlı ve kapsayıcı adımlar atılması gerektiğini belirtiyor.