Japonya Merkez Bankası (BOJ), 2025’in son para politikası toplantısına hazırlanırken, Başkan Kazuo Ueda’nın açıklamaları para piyasalarında önemli bir etki yarattı. Ueda, Nagoya’da iş dünyası temsilcilerine yaptığı konuşmada, Aralık ayında yapılacak toplantıda faiz artışı konusunun “kapsamlı biçimde” değerlendirileceğini belirtti. BOJ’un uzun yıllardır sürdürdüğü ultra gevşek para politikasının yön değişikliğine hazırlandığı sinyali, piyasalar tarafından dikkatle analiz ediliyor.
Ueda: Faiz artışı artı ve eksileriyle değerlendirilecek
BOJ Başkanı Ueda, 18-19 Aralık’ta yapılacak toplantının kritik önemde olduğunu vurgularken, para politikasında bir dönüşüm sinyali verdi. Ueda, “Faiz artışına yönelik kararlar, tüm yönleriyle, artı ve eksileriyle ele alınacak. Ekonomik göstergeler, ücret artışı beklentileri ve iç tüketim dinamikleri göz önünde bulundurulacak” ifadelerini kullandı.
Japonya’da uzun süredir negatif faiz politikasının uygulanması nedeniyle, her faiz artışı ihtimali küresel yatırımcılar ve döviz piyasaları tarafından yakından izleniyor. Son aylarda manşet enflasyon oranı, Japonya Merkez Bankası’nın hedefinin üzerinde seyretmeye devam ederken, ücretlerdeki toparlanma bu eğilimi destekleyecek düzeye henüz ulaşmış değil.
Ücret artışları kritik veri haline geldi
Ueda, para politikasında atılacak adımların en önemli dayanaklarından birinin ücret artışları olduğunu söyledi. Toplantı öncesinde şirketlerin ücret stratejilerine dair kapsamlı bir veri toplama sürecine girildiğini ifade eden Ueda, kalıcı enflasyonun ancak güçlü ücret artışı ile sürdürülebilir hale gelebileceğine dikkat çekti.
Japonya’da reel ücret artışları yıllardır baskı altında bulunurken, pandemi sonrası toparlanma döneminde çalışanlara yapılan zamların enflasyonist baskılarla başa çıkmak için yeterli olmadığı görülüyor. BOJ, ücretlerin hızla artmaması durumunda agresif faiz artışı hamlelerinden kaçınmayı sürdürüyor. Ancak yeni gelen veriler, 2026’da maaş pazarlıklarında daha güçlü artışların gündeme gelebileceğine işaret ediyor.
Faiz artışı, büyümeyi frenlemeden uygulanabilir mi?
Ueda, faiz artırımlarının ekonomide “frene basmak” yerine, yalnızca “ivmeyi azaltmak” gibi kontrollü bir şekilde uygulanması gerektiğini belirtti. BOJ Başkanı, “Uygun hızda yapılacak faiz artışları, ekonomik büyümeye zarar vermeden istikrarı sağlayabilir. Bu yaklaşım, hükümetin ve BOJ’un şimdiye kadar gösterdiği çabaların meyvesini toplamasına imkân tanıyacaktır” dedi.
Bu mesaj, piyasalar tarafından BOJ’un sert adımlar atmak yerine daha kademeli bir sıkılaşma sürecine gireceği şeklinde yorumlandı. Özellikle Japonya gibi düşük büyüme ve düşük enflasyon alışkanlığına sahip bir ekonomide, politika geçişlerinin dikkatli yapılması gerektiği biliniyor.
ABD tarifelerinin etkisi sınırlı kaldı
Konuşmasında küresel ticaret politikalarına da değinen Ueda, ABD’nin son dönemde uyguladığı tarifelerin Japon ekonomisi üzerindeki etkisinin şu ana kadar “kayda değer ölçüde” hissedilmediğini belirtti. Ueda ayrıca, Japonya ile ABD arasındaki yeni ticaret anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte ekonomik görünüme dair belirsizliklerin azaldığını vurguladı.
Bu değerlendirme, Japonya’nın dış ticaret dengesini koruyabileceği ve politika yapıcıların iç talep üzerindeki odaklanmasını sürdürebileceği anlamına geliyor. BOJ’un, küresel gelişmeleri dikkate almakla birlikte para politikası kararlarını ağırlıklı olarak iç veriler ışığında verdiği biliniyor.
Capital Economics: Faiz artışı Aralık’ta gelebilir
BOJ Başkanı Ueda’nın açıklamalarının ardından önde gelen analiz kuruluşlarından Capital Economics, Japonya Merkez Bankası’nın faiz politikasına ilişkin beklentilerini güncelledi. Kuruluş, daha önce Ocak ayında gerçekleşeceğini öngördüğü faiz artışı tahminini revize ederek Aralık ayında politika faizinin %0,75’e çıkarılmasını beklediğini açıkladı.
Capital Economics ayrıca 2026 yılı içerisinde iki ek faiz artışı daha öngörüyor. Bu senaryoya göre, BOJ kademeli olarak negatif faiz politikasından uzaklaşacak ve finansal koşulları normalleştirme yolunda ilerleyecek. Ancak bu sürecin ani değil, temkinli adımlarla yürütülmesi bekleniyor.
Piyasa tepkisi: Yen güçlendi, tahvil getirileri yükseldi
Ueda’nın konuşmasının ardından Japon yeni, ABD doları karşısında güç kazandı. 10 yıllık Japon devlet tahvili getirisi de %0,89 seviyesine yükseldi. Bu gelişme, yatırımcıların Aralık ayında faiz artışı ihtimalini ciddiye almaya başladığını gösteriyor.
BOJ’un daha önceki politika toplantılarında faizleri değiştirmemesi, küresel merkez bankalarının sıkılaştırma döngüsünün dışında kalmasına yol açmıştı. Ancak 2026’ya girerken Japonya’nın bu eğilimi kırabileceği ve daha geleneksel para politikası araçlarını devreye alabileceği düşünülüyor.
Ekonomik büyüme ve tüketici harcamaları
Japonya’nın 2025 yılı üçüncü çeyrek büyüme verileri, %0,4 ile beklentilerin altında gerçekleşti. Tüketici harcamalarının düşük seyretmesi, ekonomik aktiviteyi sınırlayan ana faktör olarak öne çıktı. Uzmanlar, ücret artışlarının zayıf kalması nedeniyle hanehalkının harcama eğiliminde düşüş yaşandığını belirtiyor.
BOJ’un yeni faiz politikası, yalnızca enflasyon hedefini değil, aynı zamanda ekonomik büyümeyi de göz önünde bulundurarak şekilleniyor. Uygulanacak kontrollü faiz artışları, hem fiyat istikrarına hem de tüketici güveninin yeniden inşasına katkı sağlamayı hedefliyor.
2026 görünümü: BOJ’dan kademeli normalleşme bekleniyor
Analistlerin büyük bölümü, BOJ’un 2026 yılında faiz oranlarında kademeli artışlara devam edeceğini ve negatif faiz politikasını tamamen terk edeceğini öngörüyor. Ancak bu sürecin zamanlaması, başta ücret artışları olmak üzere çeşitli makroekonomik verilerin seyrine bağlı olacak.
BOJ’un para politikası çerçevesinde önümüzdeki yıl dikkatle izlenecek diğer başlıklar şunlar olacak:
- İşgücü piyasası gelişmeleri
- Çekirdek enflasyonun seyri
- Kur hareketlerinin ithalat fiyatlarına etkisi
- ABD Merkez Bankası (Fed) ve ECB’nin para politikası kararları
- Japon hükümetinin mali teşvik planları
Sonuç: BOJ, tarihi karar eşiğinde
Japonya Merkez Bankası, yıllardır süren ultra gevşek para politikalarının ardından kontrollü bir dönüşüm sürecine hazırlanıyor. Başkan Kazuo Ueda’nın ifadeleri, Aralık toplantısının kritik bir dönüm noktası olabileceğine işaret ediyor. Faiz artışı kararı alınsa bile, bu adımın ekonomik büyümeyi destekleyecek şekilde dikkatli ve ölçülü biçimde atılacağı mesajı veriliyor.
Piyasalar, Aralık ayındaki BOJ toplantısını ve ardından gelecek para politikası yönlendirmesini büyük bir dikkatle izleyecek. Faizlerin artırılması durumunda, Japonya’nın küresel finansal sistemdeki konumu ve yenin istikrarı açısından yeni bir dönem başlayabilir.