ABD yönetimi, Nvidia gibi büyük Amerikan teknoloji şirketlerinin Çin ve diğer rakip ülkelere **yapay zekâ çipi** satışlarını kısıtlayabilecek olan GAIN AI Act'e karşı pozisyon aldı. Beyaz Saray yetkilileri, bu yasa tasarısına Kongre’de destek verilmemesi için çeşitli düzeylerde baskı uyguluyor. Tasarının yürürlüğe girmesi halinde, çip üreticilerinin ihracat kısıtlamalarına tabi ürünlerde önceliği yalnızca ABD merkezli şirketlere vermesi zorunlu hale gelecek. Bu düzenleme, Nvidia ve AMD gibi firmaların gelişmiş çiplerini Çin’e satmalarını neredeyse imkânsız hale getirecek. Aynı zamanda uluslararası pazarlarda Amerikan teknolojisinin erişimini sınırlayabilecek yeni bir kontrol rejimi anlamına da geliyor.
Beyaz Saray’ın tutumu Nvidia lehine yorumlanıyor
Beyaz Saray’ın GAIN AI tasarısına karşı çıkışı, sektör uzmanları tarafından Nvidia için önemli bir diplomatik zafer olarak değerlendiriliyor. Şirket, söz konusu yasa önerisinin çip arzında bir darboğaz yaratacağını ve ABD içinde **donanım kıtlığı** yaşanmadığını öne sürerek lobi faaliyetlerine başlamıştı. Nvidia, Çin'e özel olarak tasarlanmış H20 modeli gibi düşük özellikli yapay zeka çiplerinin satışının, ABD’nin ulusal güvenliğine tehdit oluşturmadığını savunuyor. Ancak buna karşın, Microsoft ve Google gibi bazı büyük teknoloji firmaları, ABD dışındaki rakiplerine karşı **donanım erişimi** sağlamak için GAIN AI teklifine destek veriyor.
GAIN AI, ABD’nin savunma bütçesi içinde yer alabilir
GAIN AI yasa tasarısının şu anda ayrı bir teklif olarak ilerlemesi mümkün görünse de, bazı Kongre üyeleri tarafından yıllık savunma harcamalarını düzenleyen NDAA (National Defense Authorization Act) içine eklenmesi öneriliyor. Bu yöntem, yasanın doğrudan kabul edilmesini kolaylaştırabilir. Ancak Beyaz Saray'ın GAIN AI'ye karşı gösterdiği muhalefet, bu entegrasyon ihtimalini şimdilik zayıflatıyor. Lobi grupları ve yasa yapıcılar arasında devam eden görüşmelerin seyri, tasarının geleceğini belirleyecek.
SAFE Act ile Çin’e çip satışı 30 ay boyunca kısıtlanabilir
GAIN AI tasarısına alternatif olarak Kongre’nin gündeminde olan SAFE Act 2025 adlı bir diğer yasa teklifi, Çin'e yönelik **çip ihracatı** üzerindeki kısıtlamaları daha sistematik hale getirmeyi amaçlıyor. SAFE Act, ABD Ticaret Bakanlığı’na 30 ay boyunca, Çin’e belirli kapasitelerin üzerindeki yapay zeka çip satış başvurularını otomatik olarak reddetme zorunluluğu getiriyor. Bu tasarının, GAIN AI kadar agresif olmasa da ihracat üzerinde ciddi etkileri olacağı öngörülüyor. Şu anda SAFE Act'in ne zaman resmi olarak sunulacağı bilinmiyor, ancak Kongre’de geniş bir destek bulduğu biliniyor.
Nvidia ve AMD ihracat kısıtlamalarıyla karşı karşıya
ABD yönetimi, 2022 yılından bu yana özellikle Nvidia'nın Çin'e gelişmiş yapay zeka çipi ihracatını sıkı denetim altında tutuyor. 2025 Nisan ayında yürürlüğe giren yeni düzenlemelerle birlikte, Nvidia'nın Çin pazarı için özel olarak ürettiği H20 model çipin ihracatı da kısıtlandı. AMD’nin de benzer şekilde Çin’e yönelik bazı modellerinde lisans zorunluluğu bulunuyor. Her iki şirket de Çin’de büyük kurumsal müşterilere hizmet veriyor ve bu pazardaki olası kayıplar, yıllık gelir beklentileri üzerinde baskı yaratabilir.
Çin pazarının kaybı küresel dengeleri etkileyebilir
Çin, yüksek performanslı bilgi işlem ve veri merkezi teknolojilerine yönelik en büyük pazarlardan biri. Yapay zeka yatırımlarını hızlandıran Çin hükümeti, yerli üretimi artırma çabalarına rağmen hâlâ Nvidia ve AMD gibi firmaların çözümlerine bağımlı. ABD'nin uyguladığı ihracat kontrolleri, Çinli firmaları yerli alternatiflere yönlendirse de bu dönüşümün zaman alacağı düşünülüyor. Bu nedenle ABD merkezli şirketler, mevcut pazar paylarını koruyabilmek için daha az kapasiteli ancak sınırlamaları aşabilecek ürün modelleri geliştirmeye başladı.
ABD, üçüncü ülkelere yapılan satışları da kontrol ediyor
Washington yönetimi yalnızca Çin’e değil, aynı zamanda stratejik açıdan hassas kabul edilen üçüncü ülkelere yapılan yüksek performanslı çip satışlarını da denetliyor. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır gibi ülkeler, özel izne tabi satış listesine dahil edildi. Bu ülkelerdeki yapay zeka projeleri ve veri merkezi yatırımları, Nvidia gibi firmalar için önemli bir ticaret potansiyeli sunuyor. Ancak Washington’un güvenlik kaygıları, bu bölgelerdeki satış stratejilerinde esneklik alanını daraltıyor.
Lobi faaliyetleri yoğunlaşırken teknoloji devi ikilemde
Nvidia, ABD hükümeti ile Çin arasında sıkışan bir stratejik pozisyonda bulunuyor. Bir yandan ABD’nin güvenlik endişelerine uyum sağlamak zorunda olan şirket, diğer yandan yıllık gelirinin önemli bir bölümünü Çin ve Asya pazarlarından elde ediyor. Bu nedenle şirket, ABD içindeki üretim ve Ar-Ge yatırımlarını artırarak siyasi desteği güvence altına almaya çalışıyor. Aynı zamanda Çin için özel olarak geliştirilen sınırlı kapasiteye sahip ürünlerle bu pazardaki yerini korumaya çalışıyor.
Yasa teklifleri arasında denge arayışı sürecek
Uzmanlar, ABD Kongresi'nde hem GAIN AI hem de SAFE Act gibi yasa tasarılarının geçip geçmeyeceğini siyasi dengelerin belirleyeceğini ifade ediyor. Seçim yılı olması nedeniyle teknoloji sektöründeki regülasyonlar, dış politika ile doğrudan bağlantılı hale gelmiş durumda. GAIN AI'nin sert yapısı bazı üyelerce fazla korumacı bulunurken, SAFE Act daha uygulanabilir ve esnek bir yapı sunuyor. Her iki tasarının da çip tedarik zinciri ve uluslararası rekabet açısından kritik etkiler yaratması bekleniyor.
Sonuç: ABD’nin çip stratejisi küresel piyasaları etkileyecek
ABD’nin yapay zekâ çipleri üzerindeki ihracat politikası, yalnızca iki ülke arasındaki bir mesele değil, aynı zamanda küresel **teknoloji rekabeti** açısından belirleyici bir faktör haline geldi. Nvidia ve AMD gibi şirketler için alınacak kararlar, sadece gelir kalemlerini değil, üretim ve yatırım stratejilerini de doğrudan etkileyecek. Beyaz Saray'ın GAIN AI'ye karşı gösterdiği tavır, kısa vadede Nvidia için olumlu bir gelişme olsa da SAFE Act gibi alternatif yasaların etkisi uzun vadede çok daha kapsamlı olabilir. Süreç boyunca Kongre’deki gelişmeler, küresel çip ticaretinin yönünü belirleyecek en önemli unsur olmaya devam edecek.