Avrupa Birliği’nin, Rusya’dan gübre ithalatına uyguladığı tarifeler, Moskova’nın savaş finansmanını kesmeyi amaçlasa da, Avrupalı çiftçilerin maliyetlerini artırıyor ve tüketici fiyatlarını yukarı çekme riski taşıyor. Rus şirketleri ise ihracatlarını farklı pazarlara yönlendirebildiklerini belirtiyor.
Fransız buğday çiftçileri sendikası AGPB Genel Sekreter Yardımcısı Cedric Benoist, “Kendi ayağımıza sıkıyoruz” diyerek, çiftçilerin küresel piyasalarda daha yüksek fiyatlarla karşı karşıya kaldığını ifade etti. Dünya Bankası verilerine göre, küresel gübre fiyatları bu yıl yükselişte.
Tarifeler ve fiyat baskısı
1 Temmuz’da yürürlüğe giren ek vergiler, halihazırda yüksek enerji maliyetleri ve çevresel düzenlemelerle mücadele eden Avrupa çiftçilerine yeni bir yük getirdi. Tarifeler, üre ve azot için metrik ton başına 40 euro olarak başladı ve 2028’de 315 euroya çıkacak.
Dünya Bankası verilerine göre, nitrojen bazlı bir gübre olan üre fiyatları Mayıs-Temmuz döneminde %26,5 artışla ton başına 496 dolara yükseldi. Yetkililer, fiyatların çok yükselmesi halinde tarifelerin ertelenebileceğini belirtiyor.
Rusya’nın payı ve alternatif pazarlar
Rusya, dünya gübre üretiminin %20’sinden fazlasını gerçekleştiriyor ve AB’nin gübre ithalatının yaklaşık %25’ini sağlıyordu. AB’nin tarifelerine rağmen, Rus üreticiler ihracatlarını alternatif pazarlara yönlendirme kapasitesine sahip.
DAP fiyatlarında artış
Diamonyum fosfat (DAP) ve üre fiyatlarındaki yükseliş, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında hızla artan tüketici fiyatlarını yeniden yukarı çekebilir. Ortalama DAP fiyatları 2022’de ton başına 772,2 dolardan 2023’te 550 dolara gerilerken, Temmuz 2025’te 736 dolara yükseldi. Bu da mayıs ayında tarifelerin parlamentoda onaylanmasından bu yana %10’luk artışa işaret ediyor.