ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, eski Başkan Donald Trump döneminde getirilen kapsamlı gümrük tarifelerinin yasallığına ilişkin ABD Yüksek Mahkemesi’nde görülen duruşmanın ardından açıklamalarda bulundu. Bessent, sürece dair “çok, çok iyimser” olduğunu söyledi ve Yüksek Mahkeme’nin alt mahkemenin verdiği tarifelerin yasadışı olduğuna dair kararı bozmasını beklediğini belirtti.
Bessent: Davacılar kendilerini neredeyse utandırdı
Fox Business’a konuşan Bessent, davacılar için “Neredeyse kendilerini utandırdılar” ifadelerini kullandı. Tarifelere karşı açılan davada, Trump yönetiminin 1977 tarihli bir yasaya dayanarak bu vergileri uygulamasının anayasaya aykırı olduğu öne sürülüyor. Ancak Bessent, bu yasanın Trump’a gerekli yetkiyi verdiği görüşünü koruduğunu ifade etti.
Bessent ayrıca, Yüksek Mahkeme’nin tarifeleri geçersiz sayması halinde halihazırda toplanan milyarlarca dolarlık tarife gelirinin nasıl iade edileceği sorusuna, “O köprüye geldiğimizde geçeriz. Ama gelmek zorunda kalmayacağımızdan eminim” şeklinde yanıt verdi.
Yargıçlar 1977 yasasının kapsamını sorguladı
ABD Yüksek Mahkemesi’nde 2,5 saat süren sözlü argüman oturumunda, hem muhafazakar hem de liberal yargıçlar, Trump yönetiminin ulusal güvenlik gerekçesiyle tarifeler uygulamak için 1977 tarihli yasayı kullanmasının kapsamını sorguladı.
Muhafazakar Baş Yargıç John Roberts, ABD yönetimi adına savunma yapan Genel Savcı D. John Sauer’a hitaben, “Bu tarifeler Amerikalılar üzerinde vergi etkisi yaratıyor ve bu, her zaman Kongre’nin yetkisinde olan bir alandır” dedi. Roberts, yürütme erkinin, yasama erkinin görev alanına müdahale edebileceğine dair endişelerini dile getirdi.
Vergi yetkisi Anayasa’da açıkça Kongre’ye verilmiş
ABD Anayasası, vergi ve gümrük tarifeleri koyma yetkisini doğrudan Kongre’ye veriyor. Ancak Trump yönetimi, Çin başta olmak üzere çeşitli ülkelere uygulanan ek tarifeleri, 1977 tarihli Ulusal Acil Durumlar Yasası’na dayandırarak hayata geçirmişti. Bu yasa, başkana belirli kriz durumlarında geniş ekonomik yetkiler tanıyor, ancak sınırlarının belirsiz olması anayasal tartışmalara yol açıyor.
Davacılar, Trump’ın yetkisini aşarak Amerikan şirketlerini ve tüketicileri hedef alan vergiler koyduğunu savunurken, savunma tarafı bu adımların ulusal çıkarlar çerçevesinde meşru olduğunu iddia ediyor.
Ekonomik etkiler: Geriye dönük vergi iadeleri gündeme gelebilir
Yüksek Mahkeme’nin kararına göre, Trump döneminde uygulanan tarifelerin iptali halinde, bu uygulamalardan etkilenen ithalatçılara milyarlarca dolarlık vergi iadesi yapılması gerekebilir. Uzmanlara göre, bu durum federal bütçeye ciddi bir yük getirebilir ve geçmiş yıllarda yapılan dış ticaret planlamalarını da yeniden gündeme taşıyabilir.
Özellikle Çin’den gelen ithalatı hedef alan tarifeler, birçok Amerikan üreticisi ve perakendecisi için maliyet artışı anlamına gelmişti. Bu nedenle, dava sonucu sadece anayasal değil, aynı zamanda ekonomik düzeyde de geniş çaplı etkiler yaratma potansiyeline sahip.
Piyasa tepkisi ve siyasi yankılar
Davaya ilişkin kararın 2025’in ilk çeyreğinde açıklanması bekleniyor. Sürecin belirsizliği, ticaret politikalarıyla doğrudan ilgili sektörlerde dalgalanmalara neden olabilir. Aynı zamanda, bu dava, 2024 başkanlık seçimlerine giden süreçte Trump’ın ekonomi politikalarının yeniden tartışılmasına yol açabilir.
Ekonomistler, bu kararın uzun vadeli ticaret politikası çerçevesinin çizilmesinde dönüm noktası olabileceği görüşünde. Yargının vereceği karar, yürütme erkinin ticaret ve ekonomi üzerindeki yetki sınırlarını netleştirme açısından büyük önem taşıyor.