ABD’de küçük işletmelerin ekonomik beklentileri, Ekim 2025’te zayıflayan satışlar, azalan kar marjları, iş gücü sıkıntısı ve hükümetin olası kapanması gibi faktörlerin etkisiyle olumsuz yönde etkilendi. Ulusal Bağımsız İşletmeler Federasyonu (NFIB) tarafından yayımlanan son rapora göre, küçük işletme iyimserlik endeksi 98,8’den 98,2 seviyesine gerileyerek sınırlı da olsa bir düşüş gösterdi. NFIB'nin yayımladığı bu veri, ABD’de küçük ölçekli işletmelerin ekonomik beklentilerini ölçmek açısından kritik bir gösterge olarak değerlendiriliyor. Her ne kadar endeks uzun vadeli ortalaması olan 98’in üzerinde kalsa da, yaşanan düşüş sektördeki kırılganlığı ve belirsizliği ortaya koyuyor.
İyimserlik endeksi uzun vadeli ortalamanın üzerinde
NFIB’nin iyimserlik endeksi, Ekim ayında 98,2 seviyesinde gerçekleşerek Wall Street Journal anketindeki beklentilerle uyumlu sonuç verdi. Bu seviye, hâlâ tarihsel ortalama olan 98’in üzerinde kalmayı sürdürüyor. Ancak son 12 aya bakıldığında, küçük işletmelerin geleceğe dönük beklentilerinde net bir iyileşme trendinden söz etmek zor görünüyor. NFIB Başekonomisti Bill Dunkelberg, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Ekim ayında küçük işletmelerin iyimserliği hafifçe azaldı. İşletme sahipleri daha düşük satışlar ve azalan karlar bildirdi” dedi.
Karlılıktaki düşüş, maliyet artışları ve zayıf talepten kaynaklandı
NFIB raporuna göre, üçüncü çeyrekte küçük işletmelerin karlılığı üzerinde ciddi baskılar oluştu. Bu baskıların başlıca nedenleri arasında zayıflayan talep, artan girdi maliyetleri ve işçilik giderlerinin yükselmesi yer alıyor. İşletmelerin %24’ü, kârlarının bir önceki çeyreğe kıyasla azaldığını bildirirken, yalnızca %7’si kârlılıkta artış yaşadığını belirtti. Bu da net kârlılık bakiyesinin -17 puana gerilediğini gösteriyor. Enerji, kira ve işçilik gibi sabit giderlerdeki yükseliş, küçük işletmelerin fiyat rekabeti içinde sıkışmasına yol açıyor.
İş gücü sıkıntısı Ana Cadde’nin en büyük sorunu olmaya devam ediyor
Raporda öne çıkan bir diğer kritik sorun ise iş gücü kalitesi oldu. Ekim ayında küçük işletme sahiplerinin %32’si doldurulamayan açık pozisyonlar bildirdi. Bu oran, Aralık 2020’den bu yana kaydedilen en yüksek seviye olarak dikkat çekiyor. Bill Dunkelberg, bu konuda şunları söyledi: “Birçok firma hâlâ iş gücü sıkıntısıyla mücadele ediyor. Çalışan bulmak istiyorlar ama bunu başarmakta zorlanıyorlar. Bu durum üretkenliği ve operasyonel sürdürülebilirliği tehdit ediyor.” Bu veriler, ABD işgücü piyasasındaki sıkılığın yalnızca büyük şirketleri değil, küçük işletmeleri de derinden etkilediğini ortaya koyuyor. Küçük işletmeler genellikle daha sınırlı maaş, yan hak ve esneklik sunabildikleri için nitelikli çalışanları çekmekte zorlanıyorlar.
Hükümetin kapanma riski küçük işletmeleri dolaylı yoldan etkiliyor
Raporda ayrıca, federal hükümetin bütçe konusunda yaşadığı çıkmazların küçük işletmelere olan dolaylı etkileri de değerlendirildi. Hükümetin kapanması, kamu çalışanlarının maaşlarında gecikmelere yol açarken, bu da yerel işletmelerin satışlarını doğrudan etkileyebiliyor. Özellikle başkent Washington D.C. ve civar eyaletlerdeki küçük işletmeler için bu durum daha fazla risk anlamına geliyor. NFIB, hükümetin kapanmasının kısa vadede ücret artışlarını baskılayabileceğini, bunun da harcamalara ve tüketici talebine yansıyabileceğini belirtiyor.
Enflasyon baskısı azaldı ancak hâlâ ilk 3 sorundan biri
Küçük işletme sahiplerinin %12’si, enflasyonu en önemli sorun olarak belirtti. Bu oran, Eylül ayına göre 2 puan düşüş göstermiş olsa da, hâlâ işletmelerin öncelikli gündem maddeleri arasında yer alıyor. Özellikle gıda, enerji, nakliye ve kira maliyetlerinde yaşanan artışlar, küçük işletmelerin maliyetlerini öngörülemez hale getiriyor. Bunun yanında, fiyat artışlarını müşteriye yansıtma imkânı sınırlı olan firmalar, kâr marjlarından feragat etmek zorunda kalıyor. Yüksek enflasyon, kredi faizlerini ve girdi maliyetlerini artırarak küçük işletmelerin finansal planlamasını da zorlaştırıyor.
Genel belirsizlik endeksi 2025’in en düşük seviyesine geriledi
NFIB verilerine göre, belirsizlik endeksi Ekim ayında 12 puanlık azalmayla 88 seviyesine düştü. Bu, 2025 yılı içinde ölçülen en düşük seviye olarak kayıtlara geçti. Bu düşüş, işletme sahiplerinin önümüzdeki aylarda iş hacmi, yatırım ve genişleme konularında daha net beklentilere sahip olduğunu gösteriyor. Uzmanlara göre, belirsizlik endeksindeki bu gerileme, özellikle faiz oranlarının yatay seyredeceği beklentisinin güçlenmesi ve para politikasındaki öngörülebilirliğin artmasıyla doğrudan ilişkili olabilir. Ancak bu iyileşme, kârlılık ve iş gücü gibi yapısal sorunlar çözülmedikçe kalıcı bir pozitif algıya dönüşmeyebilir.
Finansmana erişim sorunları sürüyor
NFIB anketine katılan işletme sahiplerinin %8’i, finansal yapı ve krediye erişim konusunu birincil sorun olarak belirtti. Bankaların ticari kredi verme kriterlerinde sıkılaşmaya gitmesi, küçük işletmelerin yatırım ve büyüme planlarını olumsuz etkiliyor. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımlarının ardından ticari kredilerde faiz oranları %9-12 bandına kadar yükselmiş durumda. Bu da küçük ölçekli işletmelerin borçlanma maliyetlerini artırarak, nakit akışlarını zorlaştırıyor.
Küçük işletmelerde yatırım eğilimi sınırlı kalıyor
NFIB verilerine göre, işletmelerin yalnızca %22’si önümüzdeki 3 ay içinde sermaye yatırımı yapmayı planladığını belirtti. Bu oran, tarihsel ortalamanın altında kalırken, küçük işletmelerin büyümek yerine mevcut operasyonları sürdürebilme odaklı hareket ettiğini gösteriyor. Belirsizlik, finansman zorlukları, iş gücü eksikliği ve maliyet artışları; işletmeleri risk almaktan alıkoyuyor.
Sonuç: Küçük işletmeler kırılgan ancak umutlu
NFIB’nin Ekim ayı raporu, ABD ekonomisinin belkemiğini oluşturan küçük işletmelerin halen birçok yapısal sorunla mücadele ettiğini gösteriyor. Kâr baskısı, iş gücü sıkıntısı, hükümet kaynaklı belirsizlikler ve finansmana erişim problemleri; küçük işletmelerin geleceğe dönük planlarını sınırlıyor. Ancak buna rağmen belirsizlik endeksindeki düşüş ve iyimserlik endeksinin hâlâ uzun vadeli ortalamanın üzerinde kalması, işletmelerin dirençli kalmaya çalıştığını gösteriyor. Politika yapıcıların iş gücü piyasası, vergi teşvikleri ve finansmana erişim gibi alanlarda küçük işletmeleri destekleyecek düzenlemeler yapması büyük önem taşıyor.