ABD’de artan yaşam maliyetleri, gıda fiyatlarındaki yüksek seyir ve yaklaşan seçim atmosferi, Washington yönetimini tarifeler üzerinde yeni adımlar atmaya yöneltti. Beyaz Saray yetkilileri, temel gıda ürünlerine uygulanan gümrük vergilerinde indirime gidilebileceğini açıkladı. Böylece halkın üzerindeki enflasyon baskısının azaltılması hedefleniyor.
Hassett: "Gıda tarifelerinde değişiklik olabilir"
Ulusal Ekonomi Konseyi Başkanı Kevin Hassett, Washington’da düzenlenen bir etkinlikte yaptığı konuşmada, yönetimin popüler gıda ürünlerine uygulanan gümrük vergileri üzerinde yeniden değerlendirme yapabileceğini duyurdu. Hassett, “Son birkaç gündür konuşulan konulardan biri, gıda maddelerine uygulanan tarifelerin değiştirilmesi. Daha fazla değişiklik olacağını düşünüyorum” dedi.
Hassett’in açıklamaları, özellikle kahve, muz, tropikal meyveler gibi ithalata dayalı ürünlerde fiyatların düşürülebileceği yönündeki beklentileri artırdı. Aynı zamanda Hassett’in, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın yerine geçebilecek isimler arasında gösterilmesi, açıklamalarına olan ilgiyi artırdı.
Trump yönetiminden 2.000 dolarlık destek açıklaması
Eski Başkan Donald Trump, Truth Social hesabından yaptığı paylaşımda, “Düşük ve orta gelirli hanelere, gümrük vergisi gelirlerinden 2.000 dolarlık bir ödeme yapılacak” açıklamasında bulundu. Bu adım, yüksek enflasyonla mücadelede dar gelirli kesimlerin desteklenmesini amaçlıyor.
Trump’ın bu açıklamaları, gıda fiyatlarındaki artışın siyasi sonuçlarının da değerlendirildiğini gösteriyor. Beyaz Saray’ın geçtiğimiz hafta New York Belediye Başkanlığı ve bazı valilik seçimlerinde yaşadığı başarısızlıklar, ekonomi politikalarının seçmen üzerindeki etkisini gündeme taşıdı.
ABD Hazine Bakanı: "Önümüzdeki günlerde duyurular yapılacak"
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Fox Business’a yaptığı açıklamada, Trump yönetiminin kahve, muz ve benzeri ürünlerde fiyatları düşürmek için “önemli duyurular” hazırlığında olduğunu belirtti. Gıda enflasyonunu hafifletmek için dış ticaret politikalarının devreye alınabileceğini ima eden Bessent, önceliklerinin “halkın mutfağına dokunan kalemler” olduğunu söyledi.
ABD’de özellikle Latin Amerika, Afrika ve Asya’dan ithal edilen ürünlerdeki gümrük vergileri, son yıllarda fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturmuştu. Bu vergilerin düşürülmesi, kısa vadede enflasyon baskılarını azaltabilecek bir araç olarak görülüyor.
Seçim sonuçları ekonomi politikasını etkiliyor
Analistler, son dönemde yaşanan seçim sonuçlarının, ekonomik önceliklerin yeniden şekillendirilmesine neden olduğunu belirtiyor. Trump’ın desteklediği adayların beklenenden daha büyük farklarla kaybettiği bazı eyalet seçimlerinde, özellikle enflasyon ve yaşam maliyeti gibi konuların halk nezdinde etkili olduğu vurgulanıyor.
Bu bağlamda, Biden yönetimi ve Trump kanadı, seçim öncesi fiyat istikrarı sağlamaya yönelik farklı stratejiler geliştiriyor. Tarife indirimi gibi hızlı etki yapabilecek uygulamalar, bu stratejilerin merkezinde yer alıyor.
Hassett: “Fiyat artış hızı yavaşladı ama hâlâ telafi edilmesi gereken çok şey var”
Ulusal Ekonomi Konseyi Başkanı Kevin Hassett, gıda fiyatlarındaki artışın son aylarda yavaşladığını ancak bunun yeterli olmadığını söyledi. Hassett, “Trump görevden ayrıldığında ortalama aylık gıda harcaması yaklaşık 400 dolardı. Biden görevden ayrıldığında bu rakam 510 dolara çıktı. Şimdi ise 512 dolara yükseldi” dedi.
Hassett’e göre, fiyat artışı büyük ölçüde durmuş gibi görünse de, halkın satın alma gücü üzerindeki baskı henüz hafiflemiş değil. Bu nedenle gıda ürünlerinde vergi indirimi, fiyatlara doğrudan etki edebilecek somut adımlar arasında gösteriliyor.
Fed politikaları ve ticaret önlemleri paralel ilerleyecek mi?
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz politikasıyla, Beyaz Saray’ın dış ticaret stratejileri arasında bir denge kurulması bekleniyor. Fed Başkanı Jerome Powell enflasyonla mücadele için faiz artırımlarını kullanırken, siyasi otorite daha doğrudan ve kısa vadeli çözümler arayışında.
Hassett, "Doğru olduğunu düşündüğünüzü yaparsınız, sonra ne olduğunu izlersiniz ve ayarlamanız gereken bir şey varsa, ayarlarsınız" sözleriyle, para ve maliye politikaları arasında esnek ve dinamik bir koordinasyon gerektiğine işaret etti.
Tarife indirimi hangi ürünleri etkileyebilir?
Henüz resmi liste açıklanmamış olsa da, öne çıkan ürünler arasında şunlar yer alıyor:
- Kahve: Latin Amerika’dan ithalat hacmi yüksek. Tüketici enflasyonunda doğrudan etkili.
- Muz ve tropikal meyveler: Özellikle düşük gelirli haneler tarafından tercih edilen uygun fiyatlı kalemler.
- Çikolata ve kakao bazlı ürünler: Enerji fiyatlarının da etkisiyle son dönemde fiyatları yükseldi.
- Konserve gıdalar: Tarife etkisiyle raf fiyatları hızla arttı.
Bu ürünlerde uygulanacak vergi indirimlerinin süresi, kapsamı ve hangi ülkeleri kapsayacağı, politikaların etkisini belirleyecek en önemli faktörler olacak.
Gıda fiyatlarındaki artış halkı nasıl etkiliyor?
ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre, son iki yılda gıda enflasyonu yüzde 16’nın üzerinde gerçekleşti. Özellikle süt ürünleri, et ve tahıl bazlı gıdalarda görülen fiyat artışları, düşük gelirli kesimlerin harcamalarının önemli bölümünü oluşturuyor.
Ortalama bir Amerikan hanesi 2020 yılında ayda yaklaşık 400 dolar gıda harcarken, bu rakam 2024 itibarıyla 510–512 dolar seviyesine çıkmış durumda. Bu artış, reel ücretlerdeki yavaş büyüme ile birleşince, alım gücünde ciddi kayıplar yaşanmasına neden oluyor.
Siyasi sonuçları olan bir ekonomik adım
Gümrük tarifelerinde indirime gidilmesi, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda siyasi bir hamle olarak da yorumlanıyor. Trump ve Cumhuriyetçi Parti, orta sınıf ve alt gelir gruplarına yönelik doğrudan yardımlar ve vergi indirimleri ile seçmen tabanını konsolide etmeyi hedefliyor.
Biden yönetimi ise Fed’in bağımsız politikalarıyla uyumlu bir fiyat istikrarı ortamı yaratmaya çalışıyor. Ancak kamuoyu baskısı ve seçim hesapları, bu stratejilerin sahada nasıl yankı bulacağını şekillendirecek.
Sonuç: Gıda fiyatlarına müdahale dönemi başlıyor
ABD’de artan yaşam maliyetleri, sadece ekonomik değil, siyasi dengeleri de etkilemeye başladı. Gümrük vergilerinde indirime gidilmesi, kısa vadede fiyatlar üzerinde düşürücü etki yaratabilir. Ancak bunun sürdürülebilirliği, dış ticaret dengesi, bütçe gelirleri ve uluslararası ilişkiler açısından dikkatle yönetilmesi gereken bir süreç olacak.
Önümüzdeki günlerde açıklanması beklenen detaylar, ABD'nin enflasyonla mücadele politikasının yeni boyutlarını ortaya koyacak. Gıda fiyatlarının siyasetin merkezine yerleştiği bu dönemde, her açıklama, piyasalar kadar halkın da gündeminde yer bulmaya devam edecek.