ABD ile Çin arasında, nadir toprak elementleri ihracatının kolaylaştırılmasına yönelik anlaşmanın ardından taraflar, ticaretin uygulama boyutlarını henüz kesinleştiremedi. Konuya yakın kaynaklara göre, Pekin’in ABD’ye ihracat için taahhüt ettiği genel lisansların şartları hâlâ müzakere ediliyor.
Genel lisanslar için süre kasım sonuna kadar uzatıldı
Bloomberg News’a konuşan bir yetkili, iki ülkenin anlaşma sonrası devam eden müzakerelerde kasım ayı sonuna kadar süreye sahip olduğunu belirtti. Ancak gecikmenin nedeni konusunda bir açıklama yapılmadı. Anlaşma, nadir topraklar ve diğer kritik mineraller üzerindeki ihracat kısıtlamalarının kaldırılması açısından büyük önem taşıyor. ABD tarafı, anlaşmanın 2023'ten bu yana uygulanan kısıtlamaların "fiilen sona erdirilmesi" anlamına geldiğini belirtti. Bu durumun, özellikle küresel tedarik zincirleri açısından stratejik bir adım olduğu vurgulandı.
Beyaz Saray’dan açıklama geldi, Pekin sessizliğini koruyor
Beyaz Saray, Başkan Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında yapılan görüşmede bu lisans taahhüdüne yer verildiğini doğruladı. Anlaşma kapsamında ABD, bazı tarifeleri geri çekmiş ve birkaç ulusal güvenlik önlemini durdurmuştu. Çin ise lisanslama süreciyle ilgili doğrudan bir yorum yapmadı. Ancak anlaşmanın bir diğer maddesi olan, yeni ihracat kontrollerine bir yıl süreyle ara verilmesini kamuoyuna açıkladı.
İhracatçılar belirsizlik nedeniyle beklemede
Taraflar arasında uygulama detaylarının belirsiz olması, sektördeki şirketleri beklemeye itti. Gavekal Dragonomics Çin Araştırma Müdür Yardımcısı Christopher Beddor, “Herkes hâlâ genel lisans sürecinin nasıl gelişeceğini görmek için bekliyor” ifadelerini kullandı. Uzmanlara göre bu belirsizlik, sadece Çin'deki üreticileri değil, ABD’de nadir topraklara dayalı üretim yapan sanayi kollarını da etkiliyor. Elektrikli araçlar, savunma teknolojileri ve yenilenebilir enerji sektörleri gibi alanlarda nadir toprak elementleri büyük önem taşıyor.
Ticaret diplomasisinde kritik adımlar
Nadir topraklar konusundaki gelişmeler, ABD-Çin ticaret diplomasisinde yeni bir denge arayışına işaret ediyor. Washington’ın tarifelerden geri adım atması ve Pekin’in bazı kontrolleri gevşetmesi, iki ülke arasındaki stratejik rekabeti yumuşatmayı hedefliyor. Ancak uygulamada yaşanabilecek aksaklıkların, yeniden gerilime yol açabileceği değerlendiriliyor. Uzmanlar, kasım sonuna kadar somut adımlar atılmaması durumunda, anlaşmanın etkisinin sınırlı kalabileceğine dikkat çekiyor.