Ocak-Temmuz döneminde serbest bölgeler dâhil toplam makine ihracatı %0,9 artışla 16,2 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde ihracat miktar bazında %6,1 azalırken, sektörün ortalama kilogram birim fiyatı %6,7 artışla 7,9 dolara çıktı. Temmuz ayında aylık bazda %4,4’lük yükseliş kaydedilirken, yıllıklandırılmış verilere göre ihracat %0,6 artışla 28,4 milyar dolar oldu.
Almanya ve ABD ihracatın öncü pazarları
İhracatçı Birlikleri kayıtlarına göre, temmuz ayında pozitife dönen Almanya’ya ihracat 7 aylık dönemde %1,7 arttı ve 1,8 milyar dolara ulaştı. Almanya’nın ardından 1 milyar dolarla ABD ikinci sırada yer aldı. Temmuz’da ABD’ye yapılan makine ihracatında %9,2 artış görülürken, Kazakistan’a %46, Fas’a ise %37 oranında yükseliş kaydedildi. Buna karşın Rusya’dan sonra en fazla daralma Polonya pazarında yaşandı.
Sektörel ürün bazında farklılaşan tablo
Temmuz ayında ambalaj makineleri ile ısıtıcı ve fırın ihracatında %40’ın üzerinde artış gözlenirken, rulmanlar ile kauçuk ve plastik işleme makinelerinde düşüş kaydedildi. Ocak-Temmuz döneminde en büyük ihracat kalemi %4,7 artışla evsel ve endüstriyel soğutma makineleri oldu.
AB-ABD gümrük anlaşması ve sektöre etkileri
Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu, ABD-AB gümrük anlaşmasını “güç dengelerinde yeni bir mimarinin sancılı doğumu” olarak nitelendirdi. Karavelioğlu, anlaşmanın Türkiye makine ihracatında kritik önemdeki Almanya pazarını görece koruduğunu belirtti. Ancak, transatlantik ticaretin iyileştirilmesi adına verilen tavizlerin sanayi ve imalat sektöründe maliyetleri artırabileceğini vurguladı.
Küresel ticarette kırılganlık ve PMI endişesi
Karavelioğlu, küresel sanayi PMI’ın Temmuz ayında daralma bölgesine inmesinin ticaret müzakereleri ve tarife belirsizliklerinin reel üretimi baskıladığını gösterdiğini söyledi. Dünya Ticaret Örgütü’nün mal ticaretinde nominal artış öngörüsüne rağmen siparişlerdeki düşüşün sektör üzerinde baskıyı sürdürdüğüne dikkat çekti.
Avrupa’dan ithalat gözetimi ve Türkiye’ye yansımaları
Avrupa Komisyonu’nun ithalatı normalin dışında büyüyen mal gruplarını takip eden ısı haritası raporuna değinen Karavelioğlu, Türkiye’nin bu incelemelere dahil edilmesinin Gümrük Birliği güncellemesi açısından önem taşıdığını ifade etti. Raporda, AB’ye makine ekipman ihracatında Türkiye’nin ortalamanın altında, Çin’in ise çok üstünde bir artış kaydettiği belirtildi.
Türkiye üzerinden gelen makineler için risk uyarısı
Karavelioğlu, Çin menşeli makinelerin Katar üzerinden sıfır gümrükle Türkiye’ye giriş yapmasının uzun vadede ticaret sapması riski yaratabileceğini belirtti. Erken uyarı mekanizmasının bu tür durumları önlemek açısından kritik olduğunu vurguladı.
Sektörde üretim daralması ve finansman maliyetleri
Karavelioğlu, son 1,5 yıldır makine üretiminde süren daralmanın kapasite kullanım oranlarını düşürdüğünü belirtti. Genel imalat sanayinde kapasite kullanım oranı %74,2 iken, makine imalatında bu oran %65,7 seviyesinde kaldı. Yurt dışı ÜFE’de %33,3’lük artışın uluslararası rekabet gücünü zayıflattığını ifade etti.
2026 için iyimser beklenti
Makine İhracatçıları Birliği Başkanı, 2026’ya daha güçlü başlanabilmesi için finansmana erişim koşullarının iyileştirilmesi gerektiğini vurguladı. Üretimin desteklenmesi ve ithalat baskısının azaltılması durumunda sektörün büyüme potansiyelini yeniden yakalayabileceğini belirtti.